Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Fiber Konnektörler genelde karşılıklı olarak birbirine temas ederler. Temas eden yüzey ne kadar temiz ise o kadar iyi bir geçiş sağlanır. Konnektör yüzeyinin ve konnektörün kalitesi iyi bir geçiş için çok önemlidir. Bir uçtan gönderilen ışığın bir kısmı karşıya geçerken bir kısmı ise geri yansır. Geri yansıyan ışığın geçen ışığa oranı ise "Geri Dönüş Kaybı (Reflection Loss - RL)" olarak adlandırılır. Genel olarak SM konnektörlerde geri dönüş kaybının 45 dB civarında olması gerekir. Geri dönüş kaybı değeri ne kadar yüksekse konnektör o denli iyidir. Konnektörler birbirine takıldığında fiberler tam temas etmezlerse arada bir hava duvarı oluşur ve bu hava duvarı daha fazla ışığın geriye yansımasına neden olur. Böylece geri dönüş kaybı 14 dB seviyelerine kadar düşebilir.

Geri dönüş kaybı açıklamasında bahsedilen: konnektör bağlantı noktasında gönderilen ışığın bir kısmı, konnektörden geçerek diğer fiber optik kabloya geçiş yapar. Geçen ışığın gönderilen ışığa oranına geçiş kaybı denir. Buradaki kayıpların ana nedeni yine fiber optik konnektörün kalitesi ile ilgilidir çünkü fiberler birbirine ne kadar iyi temas ederlerse kayıplar o kadar düşüktür.

Geri dönüş kaybı, geçiş kaybı gibi veri kayıp endişesini çok yakından ilgilendiren optik kayıpların en az düzeyde olabilmesi için fiber optik konnektörün yüzeyinin çok temiz ve montajının düzgün yapılmış olması gerekmektedir.  Bu nedenle SAMM dünyanın en kaliteli fiber optik konnektör üreticisi olan Huber+Suhner'in kendi geliştirmiş olduğu fiber optik parlatma makinesini kullanmaktadır. Tamamen otomatik olan bu cihaz, parlatmaya hazır konnektörler makineye bir kez takıldıktan sonra tüm işlemleri kendisi yapar ve parlatma işleminden sonra size sadece konnektörleri test etmek kalır.

Seramik ferrül fiber optik konnektörün ucunda gözle görülebilen beyaz kısımdır. Bu kısım optik fiberi muhafaza ettiği için cam bazlı bir malzemeden yapılmış olması şarttır çünkü satın aldığınız fiber optik konnektörler pasif telekom malzemesi olup en az 20 yıl boyunca operasyonda kalabilmek üzere tasarlanmışlardır. Plastik konnektörler ise, son kullanıcı tarafından pek ayırt edilemese de kullandıkça konnektörler gevşer ve içerisindeki fiber dış etkenlerden etkilenerek sürekli aynı performansta çalışmaz. Kurulu bir fiber optik altyapısında, sadece plastik konnektörlerden kaynaklanan sorunlar meydana gelebilir çünkü plastik hammaddesi yüksek sıcaklıklarda genleşir ve düşük sıcaklıklarda ise fiberi biraz daha sıkarak mikrobending olarak tabir edilen kayıplara neden olurlar. O nedenle firmamız yalnızca seramik ve kalitesinden emin olunan Tyco veya Huber+Suhner tipi konnektörler kullanmaktadır.

Fiber optik konnektörlerin bir çok çeşidi vardır SC, FC, E2000, ST, LC vb. Bu konnektörler fiber optik kabloların uçlarına monte edilmek suretiyle patch cord oluşur. Yani her iki tarafında da bir fiber optik konnektör vardır. Bu Patch Cordlar uzunluklarına göre, fiberin tipine göre (SM, MM vb) birçok çeşide ayrılır. Patch Cordlar genellikle fiber optik dağıtım kutuları (ODF) ile fiber optik ekipmanlar arasında hızlı bir şekilde optik link kurmada kullanılırlar. Patch Cordlarla ilgili bu uygulama yardımıyla hangi çeşit Patch Cord kullanmanız gerektiğine karar verebilirsiniz.

Patch Cord’un ortadan ikiye kesilmiş halidir. Pigtail ve Patch Cord aynı yöntemle üretilir. Bitmiş Patch Cord ikiye bölünerek 2 adet pigtail oluşturulur. Bunun nedeni ise, Pigtai'in tek başına ölçülme olasılığı yoktur. Pigtail ise genellikle bir ucu kabloya ek yapılmak suretiyle kullanılır ve diğer ucu ise konnektör adaptöre takılarak patch cord aktif cihaza bağlanır.

Elinizde özel cihazlar yoksa anlayamazsınız. El mikroskobu kullanarak sadece yüzeyinin temiz olup olmadığını veya ışık geçip geçmediğini test edebilirsiniz. Ama bu da size kaliteli bir Patch Cord kullandığınızı garanti etmez. Çünkü Patch Cord'un içerisinden ışık geçiyor olması tek başına konnektörün kaliteli olduğunu ispatlamaz. Geri dönüş kaybının da ölçülmesi gerekmektedir. Bu ölçüm ise, OTDR gibi cihazlarla doğru bir şekilde yapılamaz. Bu iş için tasarlanmış özel amaçlı cihazlar kullanılarak yapılır. Tedarikçinizden test sertifikası istemeniz de pek bir şey değiştirmez çünkü müşterinin test etme şansı olmadığı için bu verileri doğrulayamazlar. O nedenle, Patch Cord ve Pigtail gereksiniminizi güvenilir kaynaklardan tamamlamanızı tavsiye ederiz. Ürün kataloğumuzda belirtmiş olduğumuz değerler (Geçiş kaybı ve geri dönüş kaybı) otomatik olarak test edildiğinden bu değerleri sağlamayan Patch Cordlar etiketlenmezler. SAMM Teknoloji'nin Huber&Suhner lisansıyla ürettiği Patch Cordların arızalı çıkma olasılığı (optik arıza) 1000'de 1'den daha düşüktür. Katalog verilerimiz ise optik değerler için referans niteliğinde olup test sertifikası aksi belirtilmedikçe tedarik etmiyoruz.

Fiber optik ek 2 türlü yapılabilir. Birincisi, Fusion Splice olarak bilinen kaynak makinesi diğeri ise mekanik eklerdir.

Günümüzde kullanılan yöntem fiber optik ek cihazları ile füzyon ek yapımıdır. Ek cihazına yerleştirilen uçları aktif motorlar sayesinde core veya clad hizalama yöntemi ile eşleştirdikten sonra elektrotlar arasındaki yüksek ısı füzyon eki yapar.  Core hizalamada kayıplar Clad hizalamaya göre daha azdır. Core hizalama yapabilen Fitel S178A füzyon ek cihazı ile ilgili daha detaylı bilgi için buraya tıklayınız.

Tüm kablolarda olduğu gibi, fiberin bükülme çapı da kablo çapı x 20'dir. Ancak fiberler ODF olarak bilinen optik dağıtım ve sonlandırma kutularında uzun süre çıplak olarak muhafaza edileceğinden minimum bükülme çapı 3 cm olarak ayarlanmıştır. Kısa vadede (örneğin montaj esnasında) bundan daha küçük çaplarda bükülmesinden bir problem olmaz. Fiber optik kablolar ise, çıplak fiberleri koruduğu için buradaki bükülme çapı fiber optik kablonun çapı x 20 olarak tabir edilir. Örneğin, fiber optik kablonun çapı 1cm ise, en çok 20 cm çapında bir bükülmeye izin verilir.

Fiber optik kablo eskiden sadece uzak mesafe hatlara bol miktarda veri taşımak için kullanılırdı. Şöyle ki, modülasyon frekansı arttıkça taşınabilen veri miktarı da artar. Bu bakır kablo üzerinde bakır çapının çok fazla artırılması ile mümkün iken fiber optik kablolarda elektrik sinyali yerine ışık kullanıldığından bu mesafe hem frekansı arttırırken hem de mesafeyi arttırmıştır. Bu ise, önceden akıl edilemeyen ve bakır kablonun yeteneğiyle sınırlı olan haberleşmenin tahmimizden geniş alanlarda kullanılmasını sağlamıştır. Örneğin: bilgisayar ağları, okyanus geçişleri, şehirler arası haberleşme ve evlere kadar fiber uygulaması gibi. Fiberlerin kullanım alanı hayal gücümüzle sınırlıdır.

Adı üstünde, evinize kadar fiberin döşenmesi ve hatta odanıza kadar gelmesidir. Fiberin sahip olduğu ve normal telefon hatlarının yetersiz kalabileceği tüm alanlarda çok yüksek kapasitedeki veriye ulaşabilmenizi sağlar. Böylece evinizde sizi dış dünyaya bağlayan telefon, televizyon, faks, internet gibi tüm bağlantılar tek bir fiber üzerinden çok kaliteli bir biçimde sağlanmış olur. Uygulamaları Türkiye'de 15 yıldır denense de ilk kez ticari olarak 2000 yılında başlamıştır ve şimdilerde artarak devam etmektedir.

Fiber optik kablolar genel olarak 2 kmlik boylar halinde üretilir ve uzun mesafelerde örneğin, Ankara-İstanbul arasında 450 km'lik bir fiber optik kablo döşenecekse, her 2 km'de bir fiber kabloların birbirine eklenmesi gerekmektedir. Fiber optik kablolar fiber optik ek kutusu içerisinde genelde fusion splice ile ek yapılarak dış etkenlere karşı ek noktaları korunmuş olur. Fiber optik ek kutuları aynı zamanda fiber optik kablo içerisindeki fiberlerin branşman yapılmasında da kullanılır. Örneğin: 46 fiberli bir fiber optik kablonun 12 fiberini başka bir yere tahsis devamında ise 36 fiber optik kablo ile devam edebilirsiniz. Şimdilerde ise, fiber optik ek kutularının içerisine fiber optik splitterler ilave edilerek, tek bir fiberden 12 fiber elde edilebilmektedir. Yine bu splitterlar (optik bölücüler-pasif) fiber optik ek kutusu içerisine monte edilebilmektedir.

Single mode fiberler kullanılarak üretilmiş kablolardır. Single mode fiber üzerinde tek bir dalga boyundaki ışıklar tek bir moddan hareket ederler. Bu sayede uzun mesafeli alanlar fiberdeki saçılma ve zayıflama değerleri de göz önünde bulundurulduğunda çok uzun mesafelere kadar güçlendiriciye gerek olmadan kullanılabilirler. Single mode fiber optik kablolar genelde uzun mesafe haberleşmelerinde kullanılırlar. Single mode optik fiber genelde 9/125 mikron çapındadırlar. (9=kor çapı 125=cladding çapı.)

Multi-mode fiberler kullanılarak üretilmiş kablolardır. Multi-mode fiberler genelde birçok modu ve dalga boyunda taşıyabilen fiberlerdir. Bunlar genelde veri çeşitliliğinin çok olduğu Geniş alan ağları, otomasyon cihazlarının kontrolü gibi uygulamalarda kullanılırlar. Multi-mode kablolar genelde 50/125 mikron ve 62.5/125 mikron olarak iki çeşittir.

Fiberler saf camdan imal edilmişlerdir. Fiberlerin cam kısmı 125 mikrondur ancak içinde ışığın geçtiği kısım single mode fiberler için 9 mikron multi-mode fiberler içinse 50 mikron veya 62.5 mikrondur. Korun malzemesinin kırılma indeksi etrafındaki camdan daha yüksek olduğu için seyahat eden ışık kor içerisine hapsolmak zorunda kalır. (Sinel yasası)
 

Cladding korun etrafındaki cam cekettir ve kırılma indisi korun kırılma indisinden daha düşüktür. Böylece harici elektromanyetik dalgalar fiberin iletim kalitesini düşüremez.

Işık kor içerisinde hareket ederken, bir miktar dışarı çıkar ve tekrar kor içerisine geri döner. Işığın hareket ettiği bölgenin çapına MFD (Mode Field Diameter) denir. MFD değişik dalga boylarında değişik değerler gösterebilir, bu sizi yanıltmasın çünkü farklı dalga boylarındaki ışıklar farklı güzergahları takip edebilirler.

Fiberin camdan imal edildiğinden bahsetmiştik. Cam çok kırılgan olduğu için yüzeyinin dış etkenlere karşı korunmasında plastik türevi bir malzeme kullanılır. Ancak üretim esnasında bu malzemenin kuruması için ısıtmak yerine ultra violet (UV) ışık verilerek çok hızlı bir şekilde kuruması sağlanır. UV olmasının tek nedeni budur. Yani camı, plastik bir koruma malzemesi ile kaplamanın en hızlı yöntemi UV ışık verilerek kurutulmasıdır. Yoksa fiberi kurumaya veya fırına vermemiz gerekebilirdi.

Kabaca anlatmak gerekirse: Fiber optiğin üretimi aslında elektronik çip üretimine benzer bir yöntemle yapılır yani korun kırılma indisini artırmak için içine boron veya germanyum atomları eklenir. Daha sonra tornalarda üzerine saf cam ilave edilerek çok farklı boyutlarda fiber optik cam kütükler elde edilir. Bu cam kütükler daha sonra fiber optik kulelerinde (yaklaşık 15 m) ısıtılarak eritilir ve çapı 125 mikrona kadar indirilir.

Fiber optik kablo üretimi aslında diğer tip kablo üretiminden pek farklı değildir, hatta daha kolay denebilir. Çünkü fiberin transmisyon özellikleri bükülme çapı vb. etkenlerle değişmediği sürece pek değişmez. Bakır kablolarda ise, bu tür özellikler bakırın bükülmesiyle veya izolasyon kalınlığıyla, kullanılan polimer maddesinin elektrik geçirgenliği ile çok yakından ilintilidir. Yani elinizde hazır fiberler olduğu sürece fiber optik kablo üretmek pratikte bakır kablo (örneğin, Cat.5, Cat.6, Cat. 7 vb.) üretmekten daha kolaydır.

Veri gereksinimi arttıkça bakır kablo veya kablosuz erişimde kaynaklanan veri kısıtlamaları fiber optik kablolarda söz konusu olmadığından günümüz ve gelecek teknolojisi için çok avantajlıdır.

Işık hızında internet, fiber optik altyapı kullanılarak oluşturulmuş ve evlere kadar fiber uygulamaları için kullanılan bir slogandır.

GPON: GIGABIT PASSIVE OPTIC NETWORK'ün kısaltmasıdır.

İletim büyük oranda fiber optik üzerinden yapılır. Abonelere dağıtımı yapılırkende, bölücüler (splitter) kullanılır.

Splitterlar koaksiyel kablolarda olduğu gibi bir kabloda gelen sinyali belirli sayıda kabloya böler. Böylece örneğin, bir binaya gelen tek bir fiber 2-64 arası aboneye kadar bölünerek tüm dairelerin fiber optik altyapıyı kullanmasına olanak sağlar. Diğer sistemlerde farkı ise bu bölme ve daha fazla kullanıcıya hizmet işi aktif olarak değil, tamamen pasif ürünler üzerinden yapılmasıdır.

Veri hızı çok yüksek olduğu için (+/- 1Gb mertebesi) çok hızlı internet erişiminin yanısıra tv yayını, video konferans, telefon, faks gibi her türlü iletim sorunsuz olarak kullanılabilir.

Türkiye'de uzun zamandır pilot proje olarak yürüyen GPON 2008 yılının başlarından itibaren gerçekleştirilmeye başlamıştır.


ODF nedir? Nerede kullanılır?

ODF: Optical Distribution Frame'in kısaltmasıdır ve genel olarak fiber optik ek ve sonlandırma çekmecelerinin muhafaza edildiği yaklaşık 2 mlik çatılardır. Türkçe'ye Optik Dağıtım Çatısı olarak tercüme edilmiştir.

Örnek ODF ürünü görmek için burayı tıklatınız..

• FTTH-GLOSSARY
  
  Absorption Loss (Soğurma kaybı): Işığın fiber içinde bozulmalardan dolayı uğradığı kayıp.
• Acceptance Angle (Uygun Açı): Işığın bozulmaya uğramadan alabileceği maksimum açı
• Adapter (Adaptör): İki konnektörün bağlantı elemanı.
• Amplification (Güçlendirme): İki nokta arasındaki güç seviyesindeki artış, genelde desibel olarak ölçülür.
• Armoring (Zırhlandırma): Dış uygulamalarda kablo koruma için genellikle oluklu çelik ile uygulanan teknik.
• Attenuation (Zayıflama): İki nokta arasındaki güç seviyesindeki düşüş, genelde desibel olarak ölçülür.
• Avalanche Diode (Yığın Diyot): Işığı elektrik akımına çeviren diyot.
• Backscatter (Geriyayılım): Rayleigh dağılımına göre yayılan ışığın kaynağına geri dönen kısmı ile oranı
• Bandwidth (Bantgenişliği): Frekansların bir sistem üzerinden çıkış gücünün en az yarısı etkisinde olacak şekildeki mesafesi.
• BASK: Bina altı sonlandırma kutusu.
• Bend Loss (Büküm kaybı): Bükümden kaynaklanan kayıplar. Büküm yarıçapı düştükçe kayıp artar.
• Bend Radius (Büküm yarıçapı): Minimum bükme yarıçapı.
• BER (Bit Hata Oranı): Alınan veri bitlerinin gelen veri bitlerine oranı.
• Chromatic dispersion (Renklerin Dağılımı): Farklı dalgaboylarında ışıktaki dağılım
• Cladding (Kaplama): Fiberoptik merkez elemanı saran örtü. Merkez elemandan daha az sapma indeksine sahiptir.
• Connector (Konnektör): Kolaylıkla tak-çıkar yapmaya izin veren bağlantı elemanı.
• Core (Merkez eleman): Işığın çoğunun iletildiği merkezi bölüm. Cladding’e göre daha fazla sapma indeksine sahiptir.
• Coupler (Bağlayıcı): Gelen birkaç sinyali tek fibere toplayan ya da tek sinyalin birkaç fibere belirli bir güç oranına göre bölünmesini sağlayan aygıt.
• dB (Desibel): Farklı iki güç düzeylerini karşılaştıran logaritmik birim.
• dBm (Desibelmeter): 1 mWatt ile karşılaştırılan güç düzeyi.
• dBr (Desibelratio): Diğer bir güç düzeyi ile karşılaştırılan güç.
• Dispersion (Dağılım): Işık sinyallerinin fiberoptik ürün üzerindeki yayılımı.
• Dynamic range (Dinamik mesafe): Kullanılabilir güç düzeylerinin mesafesi.
• Eccentricity (Merkezlenmeme): Merkez elemanın claddinge göre tam merkezlenmemesi.
• EPON: Ethernet PON
• FDDI (Fiber distributed data interface): Fiber yoluyla dağıtılan veri arayüzü
• Ferrule (Sınırlayıcı çember): Fiberi sınırlandırarak ilerlemesini sağlayan katı tüp.
• FTTx (Fiber to the …): Herhangi bir noktaya kadar fiber uygulamasını temsil eder.
• Fusion splice (Füzyon ek): Az kayıplı kalıcı ek. İki fiberi ısıtarak birleştirme yöntemi.
• Home Passed (HP): Protokolü alınmamış, erişilmiş abone.
• Home Served (HS): Protokolü alınmış, erişilmiş abone.
• Home Connected (HC): Bağlantısı yapılmış abone.
• Index Matching Gel (Indeks eşleştirici sıvı): sapma indeksi fiberoptiğe yakın ve coupler, mekanik ek gibi noktalarda Fresnel yansımalarını azaltan materyal.
• Infrared (kızılötesi): 660nm-1550nm arası fiberoptik hattı için kullanılan elektromanyetik spektrum.
• Insertion loss (Girinti Kaybı): Bir cihaza girişteki güç kaybı.
• Jacket (Dış kaplama): Kablonun dış kaplaması.
• Jumper: Çift tarafında konnektör olan fiber optik eleman.
• Laser: Düşük band genişlikli ışık kaynağı.
• Loose tube construction (Seyrek yapılı): Fiberlerin tüp içerisinde seyrek olarak yerleştiği yapı.
• Macrobend: Tavsiye edilen burma yarıçapıdan daha az yarıçaplı burulma. Lokal kayıp verir, düzeltme ile güç kaybı engellenebilir.
• Mechanical Splice (Mekanik Ek): Mekanik ve yapıştırıcı yöntemler ile kalıcı fiber birleştirme yöntemi.
  Microbend: Yüksek kayıp veren milimetre civarında mesafedeki sıkı burulma ya da düğüm.
• Monomode Fiber: Single mode fiber için alternatif isim.
• Node: Bilgisayar, yazıcı gibi aygıtların bir ağa bağlandığı nokta.
• Normal: Sapma indeksindeki değişim için çizilen hat örneğin core-cladding arasına.
• Numerical aperture (NA) (Nümerick Aralık): Core-cladding arasındaki kritik açının sinüsü.
• ODF: Optik dağıtım çatısı.
• ODN: Optik dağıtım ağı.
• OLT: Optik hat sonlandırması.
• ONT: Optik ağ sonlandırması.
• Optical Time Domain Reflectometer (OTDR) (Optik Zaman Düzlemi Yansımaölçer): Fiber boyunca yansıyan ışığın uğradığı kaybı ölçen cihaz.
• PLC (Planar Lightwave Circuit): Düzlemsel ışık devresi.
• PON (Pasif Optik Ağ): Elektrikle çalışmayan fiberoptik ekipmanlarla oluşturulmuş ağ topolojisi.
• Power budget (Güç Kayıp Toplamı): Fiberoptik sistemde kaybedilebilecek maksimum güç.
• Primary Coating (Buffer, buffer coating, primary buffer): Üretimde korumayı sağlamak için cladding’e uygulanan plastik kaplama.
• P2P (Point to Point): Noktadan noktaya bağlantı.
• Rayleigh Scatter: Merkez elemanda küçük homojen olmayan alana ışığın saçılması.
• Refraction (Kırılım): ışığın yolu boyunca sapma indeksine göre burulması.
• Refractive Index (Kırılım İndeksi): Boşluğa göre başka ortamda ışığın kırılma oranı.
• Sheath: Bir veya birden fazla fiberi saran plastik kaplama.
• Star Coupler: Bir fiberin birden fazla fibere bağlantısını sağlayan cihaz.
• Tight-buffered cable (Sıkıtamponlu Kablo): Her bir fiberin 900 mikron plastik kaplama ile sıkıca kaplandığı fiber kablo.
• VoIP: IP üzerinden ses transferi.
• Wavelength division multiplexing (WDM) (Dalgaboyu bölüm çarpanı): Bir fiber boyunca farklı dalgaboylarında birden fazla fiberin üzerinden eş zamanlı veri transferi.
• Windows: Dalgaboyu genişliği için kullanılır. 1. Window 850nm., 2. Window 1300nm. ve 3. Window ise 1550nm.